Utanmazlığın kişileşmiş halleri ...

            "İnsan utanır yahu!" ... Her yerde duyuyorum bu sözü...  Ama yok . Bunlar utanmıyorlar.
            Gözümüzün içine baka baka çalıp çırpan utanmıyor.  Hırsızlığı, yolsuzluğu ayyuka çıkan utanmıyor. Yalan söyleyen utanmıyor. Yalanı yüzüne vurulduğunda  yine utanmıyor. Ayakkabı kutusundan utanmıyor.  Evindeki çelik kasalar , para sayma makinelerinden utanmıyor.  TV kanalına gazeteciye şunu koy,  şunu kaldır , şunu yaz şunu yazma diyen utanmıyor.   Tamamdır, emredersiniz efendim diyen gazeteci utanmıyor.  Milletin anasına küfür eden  utanmıyor.  Milyarlara önemli değil üç beş kuruş diyen genç utanmıyor. Çocuğuna  dolandırıcılık öğüdü verenler utanmıyor. Rüşvet alan da veren de utanmıyor. Aday gösterilmediği için partisini terk edip, başka bir partiye geçen utanmıyor.
             Urla'daki villa'lara ilişkin yalanları yalnız millet değil  Google haritaları görüyor: Kabataş'ta bacımıza saldırdılar yalanını kameralar görüyor. Yine utanan yok!
            Çocuklar  gençler ölüyor , açlıktan, yokluktan, yoksulluktan, ilgisizlikten,  polis şiddetinden, "kaçınılmaz hata " yapıp bombalama yüzünden. Utanan yok. Gün aşırı  kadınlar öldürülüyor, ahlak namus diyerekten. Yine utanan yok...    İnsan yaşamını, insanlık onurunu, insan emeğini  ayaklar altında çiğniyorlar  ve yine utanmıyorlar.
            Çevremiz utanmazlığın kişileşmiş halleriyle dolu ... Utanmazlar egemenliğinde yaşar olduk.

            UTANMA  DUYGUSU YARARLIDIR

            Okulda, lise öğrencisiyken okuduğumuz  psikoloji derslerinden hatırlıyorum ki utanma duygusu,  insanın kendine  koyduğu ilkelerle ilgilidir.   Değer ölçüsü hiyerarşisiyle  ilgilidir.   Kendimize koyduğumuz doğrular ve yanlışlarla ilgilidir...
            Utanma duygusu iyidir , yararlıdır.  İnsanı daha çok yanlış yapmaktan alıkoyar. Yanlışı durdurabilir. Yanlış yapıp  ayıplanmak  ya da gülünç duruma düşmek istemediğimizde...  Yanlış yapıp   suça itilmek istemediğimizde utanma duygusu  devreye girip fren  mekanizmasına dönüşebilir.
            Utanma duygusu insana acaba neyi yanlış yaptım sorusunu sordurur. Yanıtını ararken de gerilimi azaltır. Çevrenizdekilerle olan ilişkileri düzeltir.
            Utanma duygusu, uzmanlara göre çocuk yaşlarda insana yerleşir.   Ancak çocukluklarında horlanmış,  baskı ve şiddet görmüş olanlar bu duygudan yoksun kalıyor.
UTANMASINI   BİLMEMEK            
            Latin dünyasının çok sevdiğim bir sözü var: " Utanmasını bilmemek, utanç verici bir şeydir " der.
            Bizim Şair Eşref'imiz ise  "Ademin payesi arttıkça , hicabı azalır " demiş ki, günümüze tam da cük oturuyor. 
            Sevgili okurlar, Doğu'nun ve Batı'nın   nice bilgeleri utanç ve utanma duygusu  üzerine  neler demişler neler. Buyurun size   bin yıllık seçmelerden bir demet: :
            1.Utanmaya utanmaya,  vezir bile olursun.
            2. Kim ki utanmaz, o ıslah olmaz.
            3.Utanmayanın parası bol, günahı çoktur.
            4. Utanmaz , köprüyü geçtikten sonra dayıya  "Ayı"  der.
            5.Utanmaz , utanmazla çadır kurar. Ya da  : Utanmaz ulur, birbirini bulur.
            6. Hayvan vardır utanır, insan vardır utanmaz.
            7.Küçük boy utanmazlar vardır. Aile boyu utanmazlar vardır.
            8.  Utanmazın yüzüne tükürmüşler  “yağmur yağıyor” demiş.
            9. Utanmazlık, ahlaksızlığın mayasıdır.
            Ve sonuncusu:
            10. Allah utandırsın!

Cumhuriyet- 16 Şubat 2014