Martha Medeiros'a Açık Mektup Ya da SAHTE ŞİİRLER

Sevgili Martha Medeiros,

Geçen Pazara dek, utanarak söylüyorum, adını bile duymamıştım. Varlığından haberim yoktu. O günün akşamında sevgili arkadaşım, sinema ve tiyatro oyuncusu Serra Yılmaz’dan aldığım bir mesajla önce başıma koca bir kaya düştü, ardından seni araştırmaya başladım…  En iyisi başa dönmek:

Geçen Pazar, bu köşede, Neruda’nın yaşgünü “bahanesiyle”,  “Yavaşça ölür onlar” adlı, yıllardır okuduğum ve çok sevdiğim bir şiiri okurlarımla paylaştım. Birbirinden güzel tepkiler aldım. Kimi Neruda’nın başka şiirleriyle, kimi  bu şiire ilişkin birbirinden renkli anılar ve çağrışımlarla bu yaş günü kutlama coşkusuna katıldı. (İçinde yaşadığımız hoyrat , acımasız, kaba saba, öfke dolu, herkesin birbirine diş bilediği ortamda öyle ihtiyaç var ki böyle kutlamalara!)

Sonra… İşte Serra’dan o mesaj geldi: “Şiir çok güzel ama Neruda’nın değil” diyordu. Ek olarak da koca bir kaynak yolluyordu. O andan beri hayatımdasın. Önce, başımdan aşağı dökülen kaynar sulardan, kafama inen taşlardan kurtulmaya çalıştım….( Ne de olsa  kendi ülkemde yıllardır sahte Nazım Hikmet şiirlerini, sahte Can Yücel şiirlerini ayıklamaya çalışan bir gazeteciyim)… Kendime geldikten sonra seni araştırmaya başladım.

Kartopu gibi büyüyen yanlış

Seni Türkçe, İngilizce  ve Fransızca  kaynaklarda  araştırdım. Elbet internette…  

1961 yılında Brezilya’da Porto Alegre’de doğmuştun. Üniversiteyi bitirince kısa bir süre Şili’de yaşadın ve orada şiir yazmaya başladın. Ülkene dönünce kendi kentinin gazetesi “Zero Hora” ve Rio’da yayınlanan “ O Globo” gazetesinde çalıştın. Gazeteciliği ve edebi kimliğini bir arada sürdürdün. Çeşitli kitapların ana dilin  Portekizce yayınlandı.  2000 yılında, (farklı kaynaklara göre) ya Meksika’daki  “Ölüler Bayramı” için ya da  Brezilya’daki “Bütün Ruhlar Günü” için yazdığın “Muere Lentamente” (Yavaş Ölmek)  şiiri  internete düştüğü an  önce tüm Latin Amerika’nın sonra  tüm dünyanın gözdesi oldu. Hemen hemen her dile çevrildi. Ancak senin değil, Pablo Neruda’nın imzasıyla….

İlk yanlış ne zaman nasıl yapıldı bilen yok. Yanlış kartopu gibi büyüdükçe büyüdü.   Bugün her hangi bir dilde şiirin  ilk dizesi yazıldığında karşımıza yüz binlerce sitede , Neruda’nın adı karşımıza çıkıyor.

(Daha yenilerde bu köşede sakın Nazım’ın şiirlerini internetten almayın, illaki kitaplarından alın diye vurgulayan ben, tüm kitaplığımı Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfının Kütüphanesine armağan ettiğimden, ne yazık ki, ayni hataya düştüm!)

Keşke tek yanlış bu olsa

Sevgili Martha Medeiros, baktın yanlış her gün daha da büyüyor, Şili’deki Pablo Neruda Vakfına başvurdun. Onlar da durumdan çok üzgündüler. Ellerinden geldiği kadar bunun Neruda’nın değil, senin şiirin olduğunu açıklamaya çalışıyorlardı ancak başa çıkmak imkansızdı. 

Bu arada tek yanlışın  bu olmadığını da öğrendim.  Neruda’ya   atfedilen “Queda Prohibido” (Yasaktır) ve “Nunca Te Queies” (Asla Yakınma) şiirleri de “Sahte” Neruda’lardı.

Ayrıca Neruda Vakfının açıkladığına göre, internette sahte Borges’lerden, sahte  Marquez’lerden de geçilmiyordu… Ve bu haksızlığa kimse  herhangi bir önlem alamıyordu!

Bir itirafta bulunayım, dünyayı, ülkeleri yönetmeye kalkan insanların  “aldatıldım, aldandım, kandırıldım” deyip, hesap vermedikleri bir dünyada, şiir sevenlerin aldanması daha az vahim geliyor bana.

İşte böyle  Martha Medeiroz,  senden ve  tüm okurlarımdan da özür diliyorum. Yolun buralara düşecek olursa PEN Yazarlar Derneği ve  Nazım Hikmet Sanat ve Kültür Vakfı olarak, seni  ağırlamaktan sonsuz mutlu oluruz.  Sevgilerimle…

NOT- Sevgili Okurlar Adalet Ağoğlu için yazdığım yazıda ve  demeçlerimde kullandığım “Cumhuriyet Kadını, Cumhuriyet yazarı” sözlerine karşı öfke dolu tepkiler dolaşıyor ortalıkta.  Ne yani Japon İmparatorluğu ya da Osmanlı Hanedanı yazarı falan mı demeliydim! Hadi oradan! Sadece kitaplarını okuyun yeter! 

19 Temmuz 2020