İzmir’in tekstille sınavı…

İnsanoğlu, önce doğadaki yaprakları, sonra hayvanların postlarını, örtünmek için kullandığı gün, dokumacılığın da temelini atmış oldu. Çatalhöyük kazılarından elde edilen bulgular , Anadolu’da dokumacılığın İ.Ö. 6000 yıllarına kadar uzandığını gösteriyor…

Kaynağını ister bitkiden, ister hayvandan, ister minerallerden almış olsun, sonuçta ortaya çıkan el yapımı ya da fabrikadan çıkma tekstil, yaşamımızın her alanına girmiş durumda. Üzerimize giydiğimizden, kullandığımız mobilyaya, çadırdan duvara, evimizden, işyerine, okulda, hastanede, karakolda, fabrikada, ulaşım araçlarında, vb, tekstilin girmediği yer yok… Bilimin ve sanatın, keşiflerin ve yaratıcılığın, işlevselliğin ve duyarlılığın bir arada harmanlandığı dev bir sanayi… Türkiye bu alanda oldukça gelişmiş ve iddialı.

Gelin görün ki, dünyadaki bu dev sanayi, sanatçısı, tasarımcısı olmadan ayakta duramaz, yeni ufuklara açılamaz, geleceğe sağlıklı adımlar atamaz. İşte bu bağlamda, dünya tekstil sanatının nabzı, yüreği önümüzdeki ay İzmir’de atacak. Dünya çapında tekstile ilişkin ilgi ve dikkat İzmir’e, İzmir’deki olaya yönelecek.

“Olay” dediğim, “Tekstilde Yeni Vizyonlar” başlıklı üç saç ayağından oluşan dev bir buluşma.

Bu üç etkinlik şöyle: 1. Uluslar arası tekstil Sanatı Sergisi (15 Eylül – 8 Ekim .Devlet Resim Heykel Müzesi’nde) 2. ETN , yani Avrupa Tekstil Ağı kuruluşunun 13. Genel Kongresi ve “Tekstilde Yeni Vizyonlar” Konferansı ( 15-17 Eylül Sabancı Kültür Sarayı’nda) 3. Atölye Çalışmaları ( 10-14 Eylül. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde.)

Düşten gerçeğe

Geçen yaz, bir okul arkadaşım Suhandan, üyesi olduğu Avrupa Tekstil Ağı’ndan ve bir sonraki uluslar arası kongre ve konferansı, İzmir’de gerçekleştirmek istediğinden söz ettiğinde, hem devasa bir organizasyon gerektirdiğinden hem de bu işin peşinde bunca ülke varken , bunu Türkiye’ye kaptırmaya kimsenin yanaşmayacağını düşündüğümden, söylediklerini “hoş bir hayal” gibi dinlemiştim…

Oysa her şey düşlemekle başlıyor. Arkadaşım yılmadı, olağanüstü çalıştı, çabaladı; tek kişilik bir ordu gibi savaştı; şimdiye dek tanıdığım sanatçı kişiliğine, azmini ve ikna gücünü kattı. Ve düş gerçekleşti.

Arkadaşım dediğim, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Tekstil Tasarım Bölümü Başkanı Suhandan Özay Demirkan’dan başkası değil… Onun başkanlığındaki Tekstil Tasarım Bölümü, Avrupa Tekstil Ağı ve uluslararası “Textile Forum” dergisinin işbirliğiyle düzenleniyor bu etkinlik.

Yalnız dünya çapındaki ünlü tekstil tasarımcılarını bir araya getirmekle kalmıyor, yeni sanatçıları, yeni yapıtları, yeni yöntemleri, yeni malzemeleri, yeni teknikleri de bir araya getiriyor; birikimleri ve deneyimleri gençlere , öğrencilere, geleceğin tasarımcılarına sunuyor; kültürler arası iletişim ve etkileşim kuruyor bu buluşma.. Tekstil tasarımının bundan sonra izleyeceği rotayı da çizeceğinden hiç kuşkunuz olmasın.

Gelenekselden yarınlara

Yukarıda, buluşmanın üç ayağını kısaca belirttim. Birkaç ayrıntı vereyim:

“Tekstilde Yeni Vizyonlar: Gelenekselden Tekstil Sanatına / Yarının Tasarımına” başlığını taşıyan sergi için 36 ülkeden 352 yapıtla başvurulmuş; Türk ve yabancı uzmanlardan oluşan jürinin seçimiyle seçilen 130 eser, sergiye alınmış. Serginin kuratörü mimar Derya Akdurak.

Konferanstaki birbirinden ilginç konuları burada sıralamaya olanağım yok ancak üçer, beşer günlük atölye çalışmalarını heyecan verici bulduğumu belirtmeliyim: Tireli ustalardan Arif Cön’den “Geleneksel Keçe Yapımı”ndan tutun, geleneksel sanatlarımızdan ebru, katı (kağıt kesme sanatı) , yazma , tahta kalıp baskı’ya; Japon boyama sanatı “Şibori”den, bitkilerden el yapımı kağıt (Avusturya), ipek kağıttan keçe yapımına (Hollanda) sayısız atölye çalışması var.

İzmirliler uyanın!

Başta İzmir olmak üzere Türkiye’yi, dünya tekstil sektöründe(üstelik sektörün yan dallarıyla, yayıldığı geniş alanı düşünün!) gündemin tepesine oturtacak , eşsiz bir tanıtım sağlayacak bu olayı kimin finanse ettiğini sorduğumda aldığım yanıt beni büyük düş kırıklığına uğrattı. ITKIB (İstanbul Tekstil Konfeksiyon İhracatcılar Birliği) baş sponsordu. Yine İstanbul’dan EVSİAD (Ev tekstilcileri Sanayici İşadamları) ve Zorlu firması…

Yurt dışından İngiltere, Norveç ve Hamburg’dan kimi firma ve galeriler destek sağlamıştı.

Ya İzmir ve çevresinden? Söktaş ve Ödemiş İplik dışında, hiçbir kuruluş finansal destek vermemişti. Az kaldı unutuyordum: Bir de koskoca Ege İhracatçılar Birliği, topu topuna konferansın simültane çeviri hizmetlerini karşılıyordu.

Beyler ayıptır! İçimden, İzmir ve çevresindekiler uyanın diye haykırmak geliyor. Geleceğe yatırım yapmadan , sizleri dünden bugüne, bugünden yarına taşıyacak olanı idrak etmeden, dünyayla ilişkilerinizi sağlamlaştırmadan nasıl var olabilirsiniz ki?

Bugün Türkiye’de 24 üniversitede tekstil tasarımı bölümü var… Bu da mı size, geleceği yakalamak konusunda bir şey demedi?

İngilizce yayınlanan “Textile Forum” dergisinde İzmir ve Ege’nin , Denizli, Buldan, Pamukkale , Tire, Ödemiş, Birgi’nin dokumacılık ve tekstile ilişkin serüveni sayfalar boyu öyle bir anlatılıyor ki, hiçbir reklam bunu sağlayamazdı. Bu da mı sizi heyecanlandırmadı?

Fırsat henüz kaçmış değil. Dilerim bu topraklarda bin yıllardır süregelen serüveni yarınlara taşımakta, bu fırsatı değerlendiririz. Hem de geriden izleyerek değil, öncü olarak… Ben şimdiden bu dev organizasyona emek veren, katkıda bulunan herkese teşekkür ediyorum.

20 Ağustos2005- Cumhuriyet