İstanbul Müzesi
02 Ocak 2005 - Zeynep Oral -
İstanbul Modern dolu dizgin yoluna devam ediyor. Modern Sanat Müzesi, açılışından bu yana, doldu doldu taştı. Kimi günler özellikle hafta sonları ziyaretçi sayısı üç bin beş yüzü buldu. Gidenler yetişkin ya da çocuk çıkmak bilmedi… Elbet bu yoğunlukta girişin ücretsiz oluşunun da payı vardı. Bu kalabalığın nedeni yeni yıldan başlayarak giriş ücretinin 5 milyon, öğrenciye 2 milyon TL. olacağı söylentisi olabilir…
Bugün benim üzerinde durmak istediğim bir başka müze, bir başka oluşum: İstanbul Müzesi.
Tarih Vakfı’nı içinizde bilmeyen yok sanırım. Türkiye’nin önde gelen tarihçi, arkeolog, mimar, sanatçı ve kültür insanlarından oluşan , kurulduğu 1991’den beri Tarih Vakfı , tarihsel mirasın korunması, tarih bilincinin geliştirilip yaygınlaştırılması için çalışıyor. İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul Dergisi’ni düşünün! Yıllardır Darphane yapılarında gerçekleştirdikleri dev sergilerin, konserlerin , tiyatro, performans, sinema ve dans gösterilerinin, sayısız kültür ve sanat etkinliklerinin yalnızca adlarını sıralasam, bu sayfa yetmez. Ben hala, “Dünya Kenti İstanbul”, “Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut”, “Üç Kuşak Cumhuriyet”, “Göç”, “Hikayemi Dinler misin” gibi sergilerin etkisini içimde büyütüp duruyorum.
Çalışmalarına başladığı günden beri Tarih Vakfı’nın bir “İstanbul Müzesi” tasarısı var. İstanbul kentinin toplumsal tarihini araştıran ve yansıtan, iletişim ve kültür merkezi nitelikli ; İstanbul’u sürekliliği ve bütünlüğü içinde tanıtan bir müze. Darphane’nin geçmişini , İstanbul’un sanayi ve ekonomi tarihini ele alan ; İstanbul’un imparatorluk başkenti olarak oynadığı rolün , Balkan ve Ortadoğu ülkeleri açısından taşıdığı ağırlığın bilincinde, hem bölgenin hem Anadoluı’nun ekonomik, toplumsal ve kültürel tarihiyle ilgili çalışmalara açık bir müze…
Tasarlanan İstanbul Müzesi’nin genel yapısını şöyle özetleyebilirim: İki bölümden oluşacak: Müze bölümü “Darphane-i Amire Müzesi”, “İstanbul Kent Mekanının Oluşumu ve Gelişimi”, “İstanbul’da Özel Yaşam”, “İstanbul’da Kamusal Yaşam” ve “Çocuklartın İstanbul’u” bölümlerinden ; Toplumsal Tarih Merkezi ise, “Bilgi-Belge Merkezi”, “Sözlü Tarih Merkezi”, “Araştırma Merkezi”, “Koruma ve Onarım Merkezi”, “İletişim ve Eğitim Merkezi”nden oluşacak.
Bu arada belirtmeden geçmeyeyim: Tarih Vakfı, bu örnek müze tasarısını hayata geçirebilmek için birçok ulusal ve uluslar arası toplantıda uzmanlara yaptırdığı araştırmalarda, keşiflerde tasarlanan bu müze için en uygun yerin Darphane olduğunu saptamış. Bu gerçeği , tüm gerekçeleriyle ortaya koymuş. 1995’de Darphane 49 yıllığına Tarih Vakfı’na devredilmiş. İstanbulk Müzesi kurma çalışmalarına hızla başlanmış. Ama sonra… Sonra bi,r yandan yukarıda sözünü ettiğim sayısız kültür ve sanat etkinlikleri yer alırken bir yandan da bürokrasinin çarkları dönmüş de dönmüş, dişlileri arasında sayısız emeği, gücü, iyi niyeti, ideali, çalışmayı ve çabayı unufak etmiş!
O dönemi çok iyi anımsıyorum. Tarih Vakfı , Habitat 2 için Darphane’yi hazırladıktan , restorasyondan ve o dev sergileri açtıktan (1996) sonra akıl almaz güçlüklerle karşılaştı.Müdürü ve üyeleri değiştirile Koruma kurulları ve Kültür Bakanlığı’nda kimi kişilerin hışmına uğradı. Çeşitli davalar açıldı, olay bürokratik güç gösterisine dönüştü. 1996-2002 arasında sergilerin kapatılması ancak basının büyük desteğiyle engellenebildi. 1997’de Tarih Vakfı’nı ve İstanbul Müzesini destekleyen aydınlar Cumhurbaşkanlığı’na ve Başbakanlığına baş vurdular. Ancak olay bir kan davasına dönüşmekten kurtulamadı. Kültür Bakanlıklarının tutumu “Ne yap ne de yaptır!” ilkesinde düğümlenmişti.
Şimdi öğreniyorum ki, Kültür Bakanı Erkan Mumcu’yla ilişkiler normal bir sürece girmiş, ilişkiler olumlu yönde ilerliyor. Zaten tarih Vakfı’nın kazandığı hukuki davalarla birçok engel ortadan kalkmıştı.
1995- 2005… On yıllık bir zaman kaybı yeter! Şimdi kollar sıvanmalı. Devlet- yerel yönetimler – sivil toplum kuruluşları bir an önce seferberlik ilan etmeli ve İstanbul’a yaraşır “İstanbul Müzesi” için çalışmalar hızlandırılmalı.
Bir şey daha söylemeden bu yazıyı bitiremeyeceğim. İstanbul Modern’in de nasıl sorunlarla bürokratik engellerle yıllar boyu savaştığını ve sonunda Başbakanın talimatıyla bir çok sorunun çözüldüğünü biliyoruz. Ben çok merak ediyorum: Acaba Tayyip Erdoğan İstanbul Müzesi için ne düşünüyor???
2 Ocak 2005- Cumhuriyet
Paylaş
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Zeynep Oral
Gazeteci , yazar, feminist, İnsan Hakları savunucusu, Barış eylemcisi, STK (Sivil Toplum Kuruluşları) bağımlısı; çok sesli, çok renkli yaşam tutkunu… Halen Cumhuriyet Gazetesi yazarı ve PEN Türkiye Yazarlar Derneği Başkanı.
Arama Yapın
Kategoriler
EdebiyatTiyatro
Plastik Sanatlar
Kadın Olmak
Memleket Hali
Müzik
Sinema
Çevre
Tüm Kategoriler