Hair

Değişen, Değişmeyen...

"Ey savcı neredesin? Biraz da 0nları gör!..."

Gazetedeki başlık buydu... yazı şöyle davam ediyordu:

"...Dehşetli bir haber okudum... bu haber Türkiye'de tahakkuk ettiği taktirde, Müslüman Türk milletinin ve gençliğinin ahlakı mevzuunda bütün ümitlerimizi, son ümit kırıntılarını da kaybedeceğimizi bildiğimden bu haberi sütunuma aynen aktarmak suretiyle bütün savcıları vazifeye davet ediyor ve bunu bir ihbar kabul etmeleri dileğiyle, harekete geçmelerini temenni ediyorum...."

Gazetenin adı "Bugün", yazarın adı Şule Yüksel Şenler'di. Yazarı dehşete düşüren ve savcıları imdada çağırmasına neden olan haber ise "Hair" müzikalinin Türkiye'de oynanacağıydı.

Bir başka gazete "Babıalide Sabah" da Nurettin Suhan ise şöyle diyordu:

" Sayın Ahmet Kabaklı'nın zevkle okunacak bir ilave olarak taktim ettiği Tercüman Gazetesinin İnci'sinde okuduk. "Hair isimli ve artistlerin anadan doğma soyundukları ve cinsi münasebet pozisyonları gösteren bir temsili Engin Cezzar Topluluğu hazırlıyormuş... Boşuna zahmet. Soyunmak isteyen için bu memlekette imkanlar mevcuttur. Plaja gider, daha olmazsa karısını randevu evine koyar kendisi kapıda nöbet tutar. Kimse bir şey diyemez. Amma iş umumun önünde ve tiyatro sanatı diye icra olunursa, bu Müslüman ve mübarek beldenin idarecileri göz yumarsa dahi, halk bu temsili ve yeri toz etmezse, Allah'ın laneti üzerinde olacaktır. Ey Müslüman Türk, dikkat et ve takip et!"

Aynı gazeteden bir başka yazı: " Sen Hair nedir bilir misin? Nereden bileceksin ki. Erkekler ve kadınlar çırılçıplak sahnede rol alacaklar. Ve seyirciler, kesesi dolgun olanlar sahnede gözüne kestirdiği (afedersiniz) orospuya kart-vizitini gönderip randevu isteyecek. İşte Hair budur..."

Bu iki gazeteye "Tercüman" da katılacaktı. Ve günler haftalar boyu, ilgilileri "vazifeye" çağıracaklar, oyunu yasaklatmaya çalışacaklardı.

Neredeyse 30 yıl önceydi... "Hair" müzikali 11 Mart 1971'de Gülriz Sururi- Engin Cezzar Tiyatrosu'nda perdelerini açtı ve büyük başarı kazandı. İstanbul dışında çeşitli kentlerde de temsil edildi...

"Hair " müzikali dünyada devrim niteliğindeydi. '68 ruhunu yansıtıyordu. (ABD. ilk oynanışı 68) Kurulu düzene, her tür baskıya, (devletten, aileden, vb.gelen baskının her biçimine), her tür şiddete , tüm savaşlara ve militarizme baş kaldırıyordu. Çiçek çocukları hipilerle bütünleşmişti. Bizdeki önemi yalnız içeriğiyle değil, sahnedeki uygulamayla da olağandışı bir prodüksiyon olmasında, uzun süren elemeler, seçmeler sonucu, oluşturulan genç kadronun, dans etme, şarkı söyleme ve oyunculuğu bütünleme gücünde ve dinamizminde, mükemmel sahneleme, koreografi ve 68 ruhuyla bütünleşen coşkudaydı. Oyunun çevirmeniydim ve bu çalışmanın bir parçası olmaktan hem kıvanç hem mutluluk duyuyordum.

Bunları anımsamamın nedeni, geçen akşam Hayal Kahve'de düzenlenen bir geceye Hair'e emeği geçenlerin ve rol alanların konuk olarak katılmaları. Eski günler yad edildi. Şarkılar söylendi ya da söylenmeye çalışıldı." Hair" in müzik direktörü Emin Fındıkoğlu, Gülrizs Sururi ve Engin Cezzar'la en çok oyunun dekor ve kostümlerini hazırlayan Bülent Erbaşar'ın , maskları hazırlayan Peyman'ın, koreografiyi gerçekleştiren Bernard Hassel'in hayatta olmayışlarına yandık.

Eve gelip sandık diplerinden "Hair" dosyasını çıkardığımda, yukarıdaki gazete alıntılarıyla karşılaştım. Hayır, oyunu yasaklatamamışlardı.

30 Yıl sonra, bugün ülkemde hala oyunlar yasaklanıyor, tiyatrocular engelleniyor. Şimdi de Van Cumhuriyet Savcılığı, Ankara Sanat Tiyatrosu'nun "İnadına Yaşamak" ve "İnadına İnsan" adlı oyunları hakkında soruşturma açtı. Üstelik Dünya Tiyatro gününde AST'a gelen emniyet yetkilileri, oyuncu Altan Erkekli''i ifadesini almak üzere emniyete götürüyordu.

30 yıl önce sahnedeki oyuncuyu , onların deyişiyle "orospu" olarak gören zihniyetle, 30 yıl sonra oyuncuyu "potansiyel suçlu" olarak gören zihniyet arasında değişen ve değişmeyeni bulmayı size bırakıyorum sevgili okurlar.