Doğayı konuşturan usta

Doğayı konuşturan usta… Coğrafyayı anlatıcı kılan yazar… Havayı, ovayı, dağı, bahçeyi, çiçeği, börtü böceği dillendiren; o dili alıp kanatlandıran uçuran, o dili alıp bin bir imgeyle, renkle, kokuyla, dokuya, ışıkla, tutkuyla donatan; o dili yeniden yeniden coşturan… Hem her zaman kendi; hem de her zaman toplumun vicdanı olan… Hem Marksist hem de düşlerin, efsanelerin,  destanların anlatıcısı… Kim olabilir ki? Bildiniz! Yaşar Kemal, elbet! 

Şimdi durup dururken nereden çıktı Yaşar Kemal demeyin.  Yaşar Kemal’in tüm kitaplarını okumuş olabilirsiniz… Onun aracılığıyla içinizdeki memleket sevgisini, doğa ve insan sevgisini, haksızlığa karşı direnci, hakkaniyet duygusunu, edebiyat tutkusunu geliştirmiş, çoğaltmış, yüceltmiş olabilirsiniz… Bütün bunları içinize çoktan sindirmiş olabilirsiniz… Ama yine de onu her okuyuşta yeni keşiflerde bulunmaktan geri kalmazsınız… İşte bana da böyle oldu. 

KÖLN’DE YAŞAR KEMAL’İ ANMAK

6 ve 7 Mayıs’ta Köln’de düzenlenecek Yaşar Kemal Sempozyumu’na katılacağım için son zamanlarda yeniden onun kitapları arasında dolaştım. 

“Yaşar Kemal’in Anlatı Dünyası” başlıklı uluslararası sempozyum, Osman Okkan’ın çok geniş kapsamlı “Yaşar Kemal: Şiirsellikle Politika Arasında” isimli belgeseliyle başlayıp Zülfü Livaneli konseriyle sona erecek. “Toplumsal Vicdan”, “Gazetecilik”, “Doğa vizyonu”, “Çukurova ve İstanbul sahilleri”, “İlhamlar, izler ve yeni vizyonlar” gibi başlıklar taşıyan altı panel var. 

Türkiye Almanya Kültür Forumu, Yaşar Kemal Vakfı öncülüğünde  Almanya, Fransa ve Türkiye’den çeşitli kurumların katkı ve destekleriyle gerçekleşiyor. Almanya Kültür ve Medya Bakanı Claudia Roth, eski Fransa Kültür Bakanı Jack Lang, Federal Gıda ve Tarım Bakanı Cem Özdemir, yabancı parlamenterler;  Aslı Erdoğan, Buket Uzuner, Feridun Andaç, Levent Yılmaz, Ragıp Duran, Zehra İpşiroğlu, Zülfü Livanelli gibi yazarların yanı sıra birçok akademisyen katılıyor. Bir oturumda  moderatör, bir oturumda konuşmacı olduğum için seviniyorum. 

BİR ANEKDOT 

Yazar, romancı, öykücü, röportaj ustası, anlatıcı, folklorcu, ekolojist, doğabilimci, coğrafyacı, botanist, etnograf, antropolog, sosyolog, çevreci Yaşar Kemal’i, yaşadığım şu anekdotla anlatmayı seviyorum:

Çok yıllar önceydi. (1974) “Amerika Amerika” filminin yasaklanması nedeniyle Elia Kazan’ın Türkiye’ye gelmeye korktuğu, daha doğrusu incognito-gizli geldiği günlerdi. Bizim evde kalıyordu ve gelir gelmez Yaşar Kemal’le buluşmak istemişti! 

 Yaşar Kemal, Elia Kazan ve ben, İstanbul’da başlayıp Truva, Bergama, İzmir diye süren bir yolculuğa çıktık. (Dedim ya, yeryüzünün şanslı kullarındanım!)  

Truva’da Yaşar Kemal bize Homer’i İlyada’yı anlatıyordu. Anlatmıyor yaşıyordu...

Bergama’da, ben yorgun düştüm, bir taşa tüneyip dinlenirken, Elia Kazan’la Yaşar Kemal hoplaya zıplaya her sütuna eğilerek tepelere tırmanıyordu. 

Bir ara yanıma bir delikanlı geldi. Sohbete başladık. Çobanlık da yapan bir öğrenciydi. Yaşar Kemal’le Elia Kazan’ı gösterip “Kim bunlar” diye sordu. Ben de ona “Neden sordun ki?” dedim.

Çocuk, “Deminden beri onları izledim. Biri Türkçe konuşuyor, öteki İngilizce ama bir anlaşıyorlar bir anlaşıyorlar, ben bu işten bir şey anlamadım” dedi. 

“Biri İngilizce öğretmenim, (gizli geldi ya, öyle diyorduk) öteki Yaşar Kemal” deyince çocuğun yüzü aydınlandı ve şöyle dedi: 

“Ha o zaman anlaşıldı. Yaşar Kemal Toroslar’da ağaçlarla, sularla, dallarla çiçekler, böcekler, arılarla bile konuşur anlaşırmış. Bu İngilizle mi anlaşamayacak!”

05 Mayıs 2022