Daha çok Tiyatro Kitabı

"Bugün toplumun kanaat önderlerinin bile göğsünü gererek tiyatronun sıkıcı olduğunu beyan ettiği ve açıkça tiyatro düşmanlığı yaptığı ortamda, bir üniversitenin tiyatroyu desteklemeyi kendine iş edinmesi çok değerli bir çaba. Tiyatroya gönül vermiş tüm sanatseverleri İKÜ'nün başlattığı bu sürece katkıda bulunmaya çağırıyoruz"

Birkaç gün önce  Refik Erduran çevresindekilere böyle sesleniyordu.  İstanbul Kültür Üniversitesi'nin  gerçekleştirdiği İKÜ Yayınevi'nin  "Tiyatro Açılımı" kitabı toplantısındaydık.

"Tiyatro Açılımı" 

Refik Erduran, "Kültür"ün sadece İKÜ'nün adında kalmadığını, üniversitenin tüm etkinliklerine  sinmiş olduğunu belirtiyordu yayınevi yönetmeni olarak.  Daha önce  Thomas Moore'dan Roland Barth'a; Ülkü Tamer'den Erdal Atabek,  Atila Dorsay, Selçuk Erez'e  çeşitli yazarlardan örnekler yayınladılar. 12. Kitap "Tiyatro Açılımı" başlığını taşıyor.

Yıldız Kenter,  Ali Poyrazoğlu ve Kenan Işık gibi üç değerli sanatçının, Refik Erduran'ın moderatörlüğünde, iki gün süren tiyatro buluşmaları söyleşisinden  oluşan bu kitap bir belge niteliğinde.   

Nostalji tuzağına  düşmeden  dünden bugüne  Türk tiyatrosunun çeşitli sorunları , farklı açılardan irdeleniyor, enine boyuna tartışılıyor.

 "Tiyatronun bir toplumun  kendini  incelemesine, kişiliğini bulmasına, bilinçlenmesne yarayacak çok önemli bir kültür aracıyken",  Türkiye'nin bunu değerlendirememesinin nedenleri üzerinde duruluyor.  

Söylenenlere katılırsınız ya da katılmazsınız  ama önemini yadsıyamazsınız. Eğer gerçekten  tiyatro sanatına ilişkin bir bilinçlenme   amaçlanıyorsa, bu söyleşilerin mutlak devam etmesini ve ardından kitap olarak yayınlanmasını dilerim.    

 Ayni toplantıda, Rektör Prof. Dursun Koçer'den, üniversitenin bu yıldan başlayarak   Üniversiteler arası bir tiyatro festivali düzenleneceğini ve Cüneyt Gokçer'in adını taşıyacağını öğreniyorum.  Bu da çok güzel bir haber.

60'lı yıllarda, tiyatro ateşini yakan  Gençlik Festivallerini; sonra 12 eylül faşizminin  ezip geçtiği yok ettiği  şejnlikleri ve birikimi  anımsamadan edemiyorum! 

Şu sıralar İKÜ Yayınevi'nde Cüneyt Gökçer'in tiyatro yaşamını anlatan bir kitap çıkmak üzere...

Tiyatro, seyirci karşısında var olan canlı yapılan bir sanat. Düne ait bilgiler  yazılmadıkça  uçup gidecek. Bakmayın bugün çeşitli oyunların filme çekilmesi  fotoğraflanması elbet olası ama ayni şey değil.  O nedenle gelecek kuşaklara kalacak daha çok daha çok tiyatro kitabı diyorum.

Geleceğe Perde açan Gelenek

Tiyatro denilince... Günümüzde  tiyatronun karşılaştığı en önemli sorunlardan biri bence mekansızlık, salonsuzluk. Sadece  19. yüzyıldan kalanları değil, birkaçı dışında tümünü yok etmişiz... Tiyatroyu, marketlere, apartman dairelerine, alışveriş merkezlerine sokmuşuz... Bu utanç verici durumu ,  üstelik "Avrupa Kültür Başkenti İstanbul " olarak bir güzel de sineye çekmişiz!  Gerçekten yuh olsun bize!

Öfkemi yeniden kabartan  üç ciltlik dev bir eser oldu. Avrupa  Kültür Başkenti desteklemiş, Yapı Kredi Yayınları basmış: Üst başlık  : "Geleceğe Perde Açan Gelenek" . Adı  "Geçmişten Günümüze İstanbul Tiyatroları"  . Yazarımız, tiyatro eleştirmeni,  arkadaşım Dikmen Gürün'ün   önerisiyle, onun başlattığı bir eser.

1. Cilt , Suriçi İstanbul'u, Bakırköy ve çevresini (yazan: Kerem Karaboğa); 2. Cilt : Beyoğlu, Şişli, Beşiktaş ve çevresini  (Yavuz Pekman); 3. Cilt Anadolu Yakası'nı kapsıyor ( Fakiye Özsoysal ve Metin Balay) 

Öneren, yazan, emeği geçen herkese sonsuz teşekkür ve canı gönülden kutlama! Dört dörtlük bir araştırma. Çarpıcı saptamalar... Çok değerli bir belge olmaktan öte, geleceğin araştırmacılarına sonsuz katkıda bulunan bir çalışma!

Mekanlar aracılığıyla  tiyatro yaşamımızı yeniden keşfediyoruz  bu  eserde. Ayni zamanda : Tiyatromuzun neden  kurumsallaşamadığını da görebiliyoruz... Ama ötesi var:  Kent ve yaşamın dönüşümünü de ortaya koyuyor. Kentimizin, yaşantımızın tarihi, coğrafyası, kültürel ve  toplumsal  birikimini de... Tiyatro ve tiyatro dışı kayıplarımız, tüketimimizi,  yıkıcılığımızı da...  (Dünkü Cumhuriyet Kitap Eki'nde  Sadık Aslankara  bu eserle ilgili harika bir yazı yazmıştı kaçırmayın.)

Yapı Kredi Yayınları bir süre önce yine çok değerli bir  tiyatro kitabı yayınladı: Emre Aracı'nın enfes bir araştırması "Naum Tiyatrosu- 19. Yüzyıl İstanbul'unun  İtalyan Operası", dilimizde benzersiz bir eserdi. Dilerim bu tür kitapları yayınlamayı  sürdürürler.  Yıllardır   tiyatro kitapları basmakta  kahraman şampiyonumuz "Mitos-Boyut" yayınlarını  tek başına bırakmazlar!

Cumhuriyet- 8 Nisan 2011