AYNALARDA DÖRT MEVSİM...

Ne çok, ne çok ihtiyacımız var güzelliklere, sanata, nitelikli müziğe... Hele şimdi: Enflasyon alıp başına gitmişken; tüm toplum "bizden ve bizden olmayanlar" diye ayrıştırılmışken; kin nefret, intikam tohumları  yeşertilirken.. Evet şimdi her zamankinden daha çok gereksinimiz var sanata ve güzelliklere...

9. İstanbul  Uluslararası Opera Festivali'nde önceki akşam izlediğim  "La Traviata" nicedir özlediğim nitelikli güzellikle beni buluşturdu.

Festivalin bu yıl  az ama öz bir programı var. "Uluslararası" niteliği yaratıcı kadrolarla sınırlı, ama olsun...Açılışı,Leyla Gencer Yarışması  birincilerinden, günümüzün çok aranan star sopranosu  Nino Machaidze  ve Antonio Pirolli yönetiminde İstanbul  Devlet Operası yapmıştı. Bunu, Arkeoloji Müzesindeki   Yekta Kara'nın rejisiyle klasikleşmiş ve dünyayı dolaşan Mozart'ın  "Saraydan Kız Kaçırma" (İstanbul Opera ve Balesi) izledi. Gelelim  Verdi'nin  başyapıtlarından "La Traviata"ya...

Aynaların "La Traviata"sı

Daha uvertürün  ilk notalarıyla, perde açılırken,  sahnede yerden kalkan ve  aynalardan oluşan ,sahnenin arka duvarını tümüyle kapatan dev pano  45  derece meyille  arka fona  yerleştiğinde  tüylerim ürperdi...

O andan sonra  dünyanın (yani sahnenin)  tüm katmanlarını farklı açılardan izleyecektik:  Aynalardan, önden, arkadan, yandan, üstten, derinlerden...   Paris'in şaşalı gösterişli yaşamını ve bu yaşamın kofluğunu; aşık bir kadının yükselişi ve düş kırıklığını;  dostlukların sahteliğini ; fedakarlıkların boşluğunu , çelişkileri, ikilemleri ve duyguların dört mevsimini... 

İtalya'nın  en ilginç opera festivallerinden Macerata Festivali  ve Pergolese Vakfı'nın işbirliği ; tiyatro kökenli  Alman Henning Brockhous rejisi ve ışık tasarımı  , Svoboda'nın ölümsüz dekoru...Ankara Devlet Opera ve Balesi Orkestrası ve Korosunu   İtalyan Şef Alessandro Cedrone yönetiyordu.

Hemen belirteyim: Josef Svoboda (1920-2002)  20. yüzyılın sahne büyücüsü bir tasarımcı. Çek. Efsanevi bir isim. Tanıma şansına erişmiştim. Tiyatroda "ışık perdesini" yaratan, " Laterna Magica"yı keşfeden büyücü...  Bu dekoru ilk kez 1992'de Macerata Festivali için gerçekleştirmişti. O günden sonra "Aynaların La Traviata"sı diye anılır oldu ve birçok tiyatro tarafından benimsendi.  Bu kez güncelleştiren   ve sahneye uygulayan Giancarlo Colis'ti.

Sahne zemini değiştikçe,   aynadaki görüntü de değişiyor,  buruşturulmuş mutluluklar ; faydasız pişmanlıklar,   katmanlar çoğalıyordu... 

Burcu Uyar Faktörü

Biliyorum, bir eseri  dekoruyla paylaşmaya çalışmak pek olağan değil ama kendimi tutamadım, ne de olsa  opera ve tiyatro tarihine damgasını vurmuş bir dekor bu...

Verdi'nin muhteşem müziği; aryaların insanın içine işlemesi bir yana "La Traviata"nın  başarısı baş rolleri paylaşan 3 solistin inandırıcılığıyla orantılıdır. Violetta rolünde  kendini uluslararası platformda da kanıtlamış Soprano Burcu Uyar mükemmeldi. Yalnız   geniş yelpazeye yayılan sesiyle değil, söyleyiş biçimiyle, oyunculuğuyla da   mükemmeldi.

Onunla ilgili daha önce şöyle yazmıştım: "Fazıl Say'ın Metin Altıok Oratoryosunu dinlediyseniz o soprano sesi unutamazsınız... Onu dinlemeyenler ne kaçırdıklarını bilmiyor! "

Leyla Gencer Yarışmasında ödül,  İtalya, Fransa  Almanya'dan ödüller... Dünya sahnelerinde kanatlandı: Tüm  başroller : Lucia, Gilda,  Manon,  Violetta , Norma,... Berlin Deutsche Oper,  Nantes, Marsilya, Menheim  operaları...Salzburg'da  Gece Kraliçesi; Marsilya, Viyana  ve Berlin operalarında " Dona Anna...   Burcu Uyar, bu kez oyunculuğunun da tadını çıkarıyordu.

Baba Germont rolünde  Bulgar Bariton Vladimir Stoyanov; Alfredo rolünde  Gürcü Tenor George Oniani, üçlüyü tamamlayan  mükemmel sanatçılardı.

Eserin finalinden önce , sahnedeki meyilli ayna yavaş yavaş   açısını değiştirdiğinde, biz ölümlü izleyiciler de o aynanın içine girdik, kendimizi gördük.  Yaşanan her şeyde, Viyoletta'nın ölümünde (yüceltilmesinde, lanetlenmesinde) bizim de rolümüz vardı...

Svoboda- Brockhous   imzalı bu prodüksiyona  emeği geçenleri kutluyorum. 

Opera Festivali  yarın (7 Temmuz) Teodorakis'in Müziği ; Lorca Massine koreografisi; Ankara Devlet Opera ve Balesi prodüksiyonu  "Zorba" Balesiyle sona eriyor.  Kaçırmayın derim.