“Kadın mal mı ki kotası olsun?”

5 Aralık… Dünyada İnsan Hakları Haftasının başladığı gün… Doğal olarak olması gereken olmayınca, işte böyle haftalarla günlerle idare edeceksiniz artık…

5 Aralık … Aynı zamanda Dünya Gönüllüler günü… Gönüllü olarak bir şey yapan pek kalmadı. Emeğin yok sayıldığı ortamlarda nereden ne avanta kazanacağım tutkusu öylesine ağır basar oldu ki, maddi karşılık beklemeksizin  çalışmak rafa kalktı.  Ah manevi karşılığını bir bilseler, bilebilseler…

5 Aralık…  Türkiye’de kadınlara milletvekili  seçme ve seçilme hakkının tanındığı gün.   Taaa, 1934’de!  Yani  Atatürk önderliğinde  kadınlara pozitif ayırımcılık bir  politika olarak  benimsendiği dönemde…

1935'te Meclis'te 18 kadın vardı ve kadınlar yüzde 4,6 oranında temsil ediliyordu. Çook hem de çok uzun yıllar boyunca bu oran  kadınların en yüksek temsil oranı oldu…

“Pozitif ayırımcılık” ya da “Olumlu ayırımcılık” dendi mi, yüz yılların erkek egemen  düzeninde siyasetle ilgilenen erkeklerin kanları donar. Ama işin doğrusu şu ki : Olumlu ayırımcılık yapılmadığı yerde  “olumsuz  - Negatif- ayırımcılık” zaten süregeliyordur. Bunu Atatürk biliyordu, sonrakiler unuttu. 

Bundan onbir yıl önce Ka.Der kuruldu.  Hem Ka.Der hem de sayısız kadın kuruluşunun çabasıyla  Meclis’teki kadın temsil oranını yüzde 9’a çıkarabildik.  Meclisteki kadın milletvekili sayısı 50. Bakan sayısı 1. Yerel yönetimlerde kadınların oranı sadece yüzde 0,5 …

Bu sözler

‘Kadın-erkek zaten eşitiz. Niye kota istiyorsun, sen de çalış, sen de ol. Kota var diye sen Raunda mı olmak istiyorsun? Buyur Raunda ol’ (Türkçe yanlışları benim değildir.)

“Siyaset risktir, rekabettir. Sen de çalış , sen de yap. Kotayı  ben hanımlara saygısızlık olarak görüyorum. Rekabet etmeli, kopara kopara gelmelidirler.”

“Kadın mal mı ki kotası olsun?”

Bu yukarıdakiler, Başbakan Tayip Erdoğan’ın  söylemlerinden birkaçı…

“Kadın mal mı ki…” diye başlayan bir sözünün, kadını daha baştan “mal” olarak görme ve değerlendirme  olgusunu ortaya koyduğunu farkındasınız herhalde.  

Kadın mal mı ki… diye başlayan sözleri T.Erdoğan , kadınlar  kızlar, alınıp satılırken söylemiyor. Berdelle değiş dokuş edilirken  söylemiyor. Feodal geri kalmışlığın tüm zulmünü yaşarken söylemiyor. Tecavüzcüsüyle evlendirilirken söylemiyor. Namus , ahlak adına öldürülürken , intahara zorlanırken söylemiyor.  Sokakta, evde şiddete maruz kalırken  söylemiyor. Polis tarafından tekmelenirken , coplanırken, saçlarından yerlerde sürüklenirken  söylemiyor. ..

Ne zaman söylüyor?  Kadınlar siyasal toplumsal yaşamdan daha çok pay almak istedikleri  zaman  , bunun tek yolunun “olumlu ayırımcılık” , kota olduğunu belirttikleri vakit  söylüyor!

Neden kot

Bin kez yazdık! Yazmaya devam!  Eğer kadın ve erkek eşit   koşullarda yaşıyor olsalardı tamam , kota gerekmezdi. Ama   eşit koşullarda doğmadıkları, büyümedikleri, eğitilmedikleri için, fırsat eşitliğinden yararlanmadıkları için  kota kaçınılmaz!

Kadınlar önündeki maddi ve manevi engelleri saymaya kalksam sayfalar yetmez. (Evde çocuğa bakacak, yaşlılara bakacak, hem evde hem dışarıda çalışacak, akşam parti toplantısına gidecek, toplantıda söz alacak, lafını kestirtmeden dinletecek, vb. vb… ) Ayrıca toplumun yoksulları kadınlar. Siyaset yapabilmek için para gerek…

Başbakan ha bire kadınlara en az üç çocuk yapın diye seslenirken, Baykal, kara çarşaflı kadınları kucaklayarak “demokratikleşirken”  bu işler nasıl olacak, onu bilemem… (Kara çarşaf deyice… Geçen Pazar yazıma öyle çok, öyle çok mektup geldi ki, neye uğradığımı şaşırdım! Demek takkiye  yapamayan bir tek ben değilmişim diye çok sevindim. Hepinize sonsuz teşekkürler.)

Eğer ünlü, şan şöhret sahibi değilse; ünlü bir soyadı yoksa, falancanın karısı, filancanın kızı değilse,  ağzıyla kuş tutsa, siyasal yaşamda bir kadının ilerleyebilmesi çok güç! İşte  binlerce yıllık maddi ve manevi engellere karşın, yarışa çooook geç ve çooooook gerilerden başlamada kadına  sağlanan bir önceliktir kota. Hepsi bu!

Bugüne dek kadınların temsil sorununu aşabilmiş tüm ülkeler, bu işi kotayla gerçekleştirmiştir. Başka türlüsü olmadı, olamıyor….

“Kritik eşik”

Bütün dünyada , kadınların, siyasi karar organlarında, parlamentolarda yer almaları, politik kararları etkileyebilmeleri için gerekli en düşük oran yüzde 33 olarak kabul edilmektedir. Buna “kritik eşik” deniyor. Neden yüzde 50 olmasın diyenlere yanıt: %33 cinsiyet kotası alt tabandır, uyguladınız mı o alt tabandan alınan ivmeyle, akıllı listelerle, er geç daha yüksek kadın temsiline ulaşırsınız…

Elbet sadece kotayla olacak iş değil! Kota, işin başlangıcı.  Partiler içi ve seçim yasalarında da değişimler kaçınılmaz eğer   eşitlik istiyorsak! Bizde seçim sistemindeki yüzde on baraj rezaleti, partilerdeki lider sultası, kişisel tercihler, fetvalar yerine  Türkiye’nin kadını ve erkeğiyle önünü açacak yasal düzenlemeleri özlüyor insan.

Güzel Haber

Bu haftanın güzel haberi Van’dan geldi.  Zozan’ın yolağı  elektronik iletiyle geldi haber: Van  Kadın Derneği Başkanı Zozan Özgökçe’nin bildirdiğine göre  Van Belediyesi’nde birkaç gün önce  kadın –erkek eşitlik komisyonu kuruldu!  Bu, müthiş bir olay,  harika bir haber , darısı tüm belediyelerin başına!

Bunun gerçekleşebilmesi için  Zozan gibi nice kadının ne çok emek verdiğini, nasıl çabaladıklarını çok iyi biliyorum.  Onları kutluyorum , sevinçlerini paylaşıyorum.

Cumhuriyet- 5 Aralık 2008